PMFME Yojana : केंद्र शासन अर्थसहाय्यित प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग योजना, जाणून घ्या PMFME योजनेची संपुर्ण माहिती !

जामखेड टाइम्स वृत्तसेवा । सत्तार शेख । केंद्र सरकारकडून प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग ही योजना देशभर राबवली जात आहे. या योजनेच्या प्रभावी अंमलबजावणीसाठी कृषी विभाग आणि आत्माकडून मार्गदर्शन केले जाते. या योजनेतून सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांकरीता १ लाख ते १ कोटीपर्यंत प्रोत्साहन अनुदान दिले जात आहे. केंद्र सरकारने हाती घेतलेली ही योजना नेमकी कशी आहे ? याचा नेमका काय फायदा आहे ? यात कोणत्या पिकांचा समावेश होतो ? तसेच या योजनेचा लाभ कसा घेता येते याबाबत आपण या लेखातून सविस्तर जाणून घेऊयात !

योजनेचे नाव : केंद्र शासन सहाय्यित प्रधानमंत्री सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग योजना (PMFME) :

PMFME ही केंद्र पुरस्कृत योजना एक जिल्हा एक उत्पादन (ODOP One District One Product) या आधारावर राबविली जाणार आहे. सदर योजनेंतर्गत स्थानिक उत्पादनांना (Vocal for Local) प्रोत्साहन देण्यात येणार आहे. नवीन सुधारीत मार्गदर्शक सुचनेप्रमाणे ODOP अट रद्द करणेत आली आहे.

योजनेचा उद्देश

१) सध्या कार्यरत असलेले व नवीन स्थापित होणारे ODOP/NON ODOP उत्पादनांवर आधारीत वैयक्तिक सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योग तसेच शेतकरी उत्पादक गट/ संस्था / कंपनी, स्वयं सहाय्यता गट व सहकारी उत्पादक संस्था यांची पतमर्यादा वाढविणे.

२) उत्पादनांचे ब्रॅन्डींग व विपणन अधिक बळकट करुन त्यांना संघटीत अशा पुरवठा साखळीशी जोडणे.

३) महाराष्ट्रातील २१९९८ सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांना औपचारिक रचनेमध्ये आणण्यासाठी सहाय्य करणे.

४) सामाईक सेवा जसे की सामाईक प्रक्रिया सुविधा, साठवणुक, पॅकेजिंग, विपणन तसेच उद्योग वाढीसाठीच्या सर्वकष सेवांचा सूक्ष्म उद्योगांना अधिक लाभ मिळवून देणे.

५) अन्न प्रक्रिया क्षेत्रातील संशोधन व प्रशिक्षण संस्थांचे बळकटीकरण यावर भर देणे.

६) सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांनी व्यावसायिक व तांत्रिक सहाय्याचा अधिकाधिक लाभ घ्यावा यासाठी प्रयत्न करणे, मार्गदर्शन व प्रशिक्षण देणे. ७) प्रकल्प अहवाल बनवणे, ऑनलाइन अर्ज करणे, बँकांशी पाठपुरावा करणे, विविध परवाने काढणे इत्यादि साठी संसाधन व्यक्ती कडून विनामूल्यमदत करणे.

समाविष्ट जिल्हे :- महाराष्ट्रातील सर्व ३६ जिल्हे (मुंबई शहर व मुंबई उपनगर सामाविष्ट)

पात्र लाभार्थी :

(अ) वैयक्तिक लाभार्थी

वैयक्तिक लाभार्थी, भागीदारी संस्था, बेरोजगार युवक, महिला, प्रगतशील शेतकरी मर्यादित भागीदारी संस्था (LLP). भागीदारी संस्था इ.

१. उद्योगामध्ये १० पेक्षा कमी कामगार कार्यरत असावेत.
२. अर्जदाराचा उद्योगावर मालकी अधिकार (प्रोपाइटरी / भागीदारी) असावा.
३. अर्जदाराचे वय किमान १८ वर्षे असावे शिक्षणाची अट नाही. एका कुटुंबातील एकच व्यक्ती पात्र असेल.
४. सदर उद्योगाला औपचारिक दर्जा प्राप्त करून देण्याची तयारी असावी.
५. पात्र प्रकल्प किंमतीच्या किमान १०% लाभार्थी हिस्सा देण्याची व उर्वरित बँक मुदत कर्ज घेण्याची तयारी असावी.

ब) गट लाभार्थी 

शेतकरीगट / कंपनी/ संस्था, स्वयंसहाय्यता गट, उत्पादक सहकारी संस्था, शासकिय संस्था इ.

१) एक जिल्हा एक उत्पादन (ODOP) धोरणानुसार निवडलेल्या उत्पादनाच्या प्रक्रियेमध्ये कार्यरत शेतकरी उत्पादक गट/कंपनी/संस्था/स्वयं सहायता गट/उत्पादक सहकारी संस्था यांना नवीन उद्योगाना प्राधान्य दिले जाईल.

२) कंपनीची उलाढाल ही अट नाही.

३) कंपनीच्या सध्याच्या आर्थिक उलाढालीपेक्षा अधिक किंमतीचा प्रस्तावअसू नये.

४) कंपनीच्या सभासदांना हाताळल्या जाणाऱ्या उत्पादनाबाबत पुरेशे ज्ञान व अनुभव असावा.

५) प्रकल्प किंमत व खेळत्या भांडवलासाठी १०% स्वनिधी भरण्यासाठीची तरतूद शेतकरी उत्पादक कंपनीमध्ये असावी किंवा सदर रक्कमची राज्य शासनाची हमी असावी.

क) मार्केटिंग व ब्रेडिंग

मार्केटिंग व ब्रेडिंगच्या दृष्टीने सहाय्य करणेसाठी उत्पादनाचे सामाईक ब्रँड व सामाईक पॅकेजिंग निर्माण करणे व उत्पादनाचे प्रमाणीकरण करुन उत्पादित मालाची विक्री करणे. ब्रेडिंग व पॅकेजिंगसाठी एकुण खर्चाच्या ५०% रक्कम सहाय्य म्हणून देय राहील. यासाठीची कमाल निधी मर्यादा केंद्र शासनाकडून ठरविणेत येईल.

(ड) सामाईक पायाभूत सुविधांसाठी सहाय्य (कॉमन फॅसिलिटी सेंटर)

शेतकरी उत्पादक संस्था स्वयंसहाय्यता गट, उत्पादक सहकारी, शासन यंत्रणा किंवा खाजगी उद्योग यांना सामाईक पायाभूत सुविधांच्या निर्मितीसाठी बँक कर्जाशी निगडीत ३५% अनुदान देय असेल. अशा प्रकरणांमध्ये निधीची कमाल मर्यादा केंद्राकडून विहित करण्यात येईल.

योजनेअंतर्गत सहाय्यासाठीच्या सामाईक पायाभूत सुविधा प्रकार

१) कृषि उत्पादनाची वर्गवारी, प्रतवारी, साठवणूक करण्यासाठी जागा व इमारत तसेच शेती क्षेत्राच्या जवळ शितगृहाची उभारणी.

२)  एक जिल्हा एक उत्पादन धोरणानुसार निश्चित केलेल्या उत्पादनाच्या प्रक्रियेसाठी सामाईक प्रक्रिया सुविधा.

ई) इंक्युबेशन सेंटर

विविध सेवा एकाच ठिकाणी उपलब्ध असणारे इंक्युबेशन सेंटर मध्ये एका किंवा समान पद्धतीच्या अनेक उत्पादनाची हाताळणी केली जाईल. लहान युनिट्सना भाडेतत्वावर या केंद्राचा वापर त्यांच्या उत्पादनाची प्रक्रिया करण्यासाठी करता येईल. तसेच या केंद्राचा वापर काही प्रमाणात प्रशिक्षणासाठी होईल. हे केंद्र व्यावसायिक तत्वावर चालविले जाईल. आर्थिक मापदंड पात्र प्रकल्पाच्या ३५% जास्तीत जास्त ३ कोटी मर्यादेत असेल

पात्र प्रकल्प

नाशवंत शेतीमाल जसे फळे व भाजीपाला, तृणधान्ये, कडधान्ये, तेलबिया, मत्स्योत्पादन, मसाला पिके, दुग्ध व पशुउत्पादन, किरकोळ वनउत्पादने इ. मध्ये सद्यस्थितीत कार्यरत – ODOP/ Non ODOP उत्पादनांमध्ये कार्यरत सुक्ष्म अन्न प्रक्रिया प्रकल्पांचे स्तरवृद्धी/ विस्तारीकरण / आधुनिकीकरण या लाभासाठी पात्र असतील. नविन स्थापित होणारे सुक्ष्म अन प्रक्रिया उद्योग केवळ ODOP पिकात असतील.

आर्थिक मापदंड

१. वैयक्तिक सुक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांना बँक कर्जाशी निगडीत एकुण पात्र प्रकल्प खर्चाच्या ३५% जास्तीत जास्त रु.१०.०० लाखाच्या मर्यादित अनुदान दिले जाणार आहे. त्याकरिता www.pmfme.mofpl.gov.in या संकेतस्थळावरील PMFME MIS PORTAL वर Online अर्ज सादर करावे.

२. शेतकरी गट, शेतकरी उत्पादक संस्था / कंपनी, स्वयं सहाय्यता गट / उत्पादक सहकारी संस्था यांना सामान्य पायाभुत सुविधा व भांडवली गुंतवणुकीकरिता इ. करिता बँक कर्जाशी निगडीत एकुण पात्र प्रकल्प खर्चा ३५% अनुदान देय आहे. याकरिता कमाल आर्थिक मर्यादा केंद्र शासनाकडून विहीत करण्यात येईल. या घटकासाठी जिल्हा अधिक्षक कृषि अधिकारी कार्यालयात ऑनलाईन / ऑफलाईन पध्दतीने अर्ज सादर करावेत.

३. सूक्ष्म अन्न प्रक्रिया उद्योगांमध्ये कार्यरत स्वयं सहाय्यता गटातील सदस्यांना खेळते भांडवल व छोटी मशिनरी घेण्याकरिता प्रती सदस्य रु. ४०,०००/- बीज भांडवल रक्कम देण्यात येणार आहे. स्वयं सहाय्यता गटातील सदस्यांना द्यावयाचे लाभ महाराष्ट्र राज्य ग्रामीण जिवन्नोन्नती अभियान (MSRLM) यांचेमार्फत राबविले जातात. त्यासाठी www.nrim.gov.in या संकेतस्थळावरील NRLM PORTAL वर Online अर्ज सादर केले जातात. तसेच स्वयंसहाय्यता गटाच्या वैयक्तिक सदस्यास भांडवली गुंतवणूकीकरीता पात्र प्रकल्प किंमतीच्या ३५% व कमाल रु. १० लाखाच्या मर्यादेत बँक कर्जाशी निगडीत अनुदान दिले जाईल.

४. शेतकरी उत्पादक संस्था स्वयंसहाय्यता गट, उत्पादक सहकारी, शासन यंत्रणा किंवा खाजगी उद्योग यांना सामाईक पायाभूत सुविधांच्या निर्मितीसाठी बँक कर्जाशी निगडीत ३५% अनुदान देय असेल. अशा प्रकरणांमध्ये निधीची कमाल मर्यादा केंद्राकडून विहित करण्यात येईल.

माहितीसाठी काही उत्पादन उद्योगाची यादी :

एक जिल्हा एक उत्पादन (ODOP) उत्पादने :- अहमदनगर जिल्हयाकरीता एक जिल्हा एक उत्पादनांतर्गत दुग्ध व दुग्धजन्य पदार्थ यांची निवड केली आहे. दुग्ध व दुग्धजन्य- बासुंदी, पनीर, लोणी, चीझ, आईस्क्रिम, तूप, लस्सी, श्रीखंड, ताक, पेये, विप क्रिम, फॅट मिल्क, दही, दूध पावडर, व्हे प्रोटीन, खवा, मावा, छन्ना, संदेश, पेढा, कलाकंद, कुल्फी, रबडी, बर्फी, चक्का, श्रीखंड वडी, रसमलाई, रसगुल्ला, इत्यादी. Non-ODOP मध्ये चालु व नवीन प्रकल्पाकरिता अनुदान देय आहे.

पिकनिहाय उत्पादनाचा तपशील खालीलप्रमाणे

१) सागरी उत्पादने  : मत्स्य मासे लोणचे, सुकवलेले मासे, डबाबंद मासे, – खारवलेले मासे, गोठवलेले मासे, चिप्स, वेफर्स, पापड, फिश Popcorn, निगेट्स, टिक्की, समोसा, पकोडा, इ.

२) नाचणी :  पीठ, पापड, बिस्कीटे, कुकीस, नाचणी सत्व, चकली, इडली,शंकरपाळी, इत्यादी.

३) भगर :  पीठ, भगर, इत्यादी.

४) चिकू  : स्कॅश, पल्प, जाम, जेली, नेक्टर, स्लाईसेस, आईस्क्रिम, कँडी, पावडर, ज्यूस, चॉकलेट, चॉकलेटबार फुटबार, वडी, ड्रायफ्रूट बर्फी फ्लेक्स. इ

५) आंबा :  पल्प, जाम, जेली, मुरंबा, स्कॅश, नेक्टर, कोकटेल, स्लाईसेस, आईस्क्रिम, ड्राइड स्लाईसेस, डबाबंद ज्यूस, गोठवलेले लोणचे, चटणी, फ्रुटबार, लश, सॉस, कुंदा, सॉफ्टकँडी, अल्कोहल विरहित पेय, इत्यादी.

६) केळी : चिप्स, प्यूरी, पल्प, वाईन, पावडर, वेफर्स, Concentrate, Figs, Flour, फ्रोझन स्लायसेस व डायसेस, जाम, फुटी, बार, सुकेली टॉफी, ड्रायफ्रूट पिल कँडी, इत्यादी.

७) कांदा : फ्राईड कांदा, Dehydrated Onion Flakes, पेस्ट, पावडर, Strips, ऑईल, सॉस, लोणचे इ.

८) टोमॅटो : केचअप, जाम, प्यूरी, सॉस, कॅन टोमॅटो पेस्ट, टोमॅटो चटणी,RTE सूप, ज्यूस, लोणचे, इ.

९) ज्वारी :  Flakes पिठ, पापड, माल्ट, कुकीज, स्टार्च, इत्यादी.
१०) गहू : Flakes पिठ, ब्रेड, माल्ट, बिस्कीट, कुकीज, स्टार्च, इत्यादी

११) गुळ : गुळ पावडर, ज्यूस, यीस्ट, मॉलॅसेस, काकवी. इ.

१२) द्राक्षे : बेदाणा, वाईन, ज्यूस, विनेगार, Sweet spreads, मनुका, वाईन स्वॅश, लोणचे, इत्यादी.

१३) मका : कॉर्न सिरप, पीठ, Flakes, ऑईल, स्टार्च, Corn Stalk Fiddle. सॉस, पॉपकॉर्न, इत्यादी.

१४) मोसंबी : ज्यूस, पल्प, RTS पेय, सिरप, जाम, जेली, नेक्टर, सायट्रीक सीड, Concentrate, Marmalade ड्रायफ्रूट, इ.

१५) सिताफळ : पल्प, जाम, जेली, पावडर, सीड ऑइल, आईस्क्रिम, रबडी,बर्फी, ड्राइड स्नॅक्स, ज्यूस, कँडी, इत्यादी.

१६) पेरू : ज्यूस, जाम, जेली, पल्प, नेक्टर, टॉफी, RTS पेय, वाईन, प्यूरी, चॉकलेट, चीज, फ्रुटबार, टॉफीज, इ.

१७) हरभरा : बेसन पीठ, नमकीन, फूटाणे, डाळ इत्यादी.

(१८) तुर : डाळ, पीठ, इत्यादी. १९) मुग-पापड, डाळ, पीठ इत्यादी.

२०) हळद : पावडर, ड्राईड रायझोम, इत्यादी.

२१) मिरची :  पावडर, ड्राईड मिरची, Flakes, लोणचे, डीहायड्रेशन, इ.

२२) संत्रा :  ज्यूस, पल्प, RTS पेय, सिरप, जाम, जेली, नेक्टर, सायट्रीक सीड, Mandarin Concentrate, Marmalade तेल mandarin essential oil, Clementine Oil, इ.

२३) सोयाबिन  : तेल, टोफू, सोयामिल्क, सोयानट, सोयाचक, सोया प्रोटिन, सोया सॉस, सोया स्टिक, सोया चिप्स, पीठ, इ.

२४) जवस :  चटणी, तेल, इत्यादी.

२५) भात :  पोहा, मुरमूरे, पीठ, पापड, ऑईल, Parboiled Rice, Flakes बिअर, इत्यादी.

२६) किरकोळ वन उत्पादने : हिरडा पावडर, महुवा  तेल/पावडर/केक/ बिस्कीट / कुकीस / लोणचे / इ. मशरूम – सुकवलेले मशरुम / बिस्कीट /कुकीस, मध, डिंक, इत्यादी.

प्रकल्प सुरु असल्याच्या पुराव्याकरिता पुढीलप्रमाणे कागदपत्रे आवश्यक आहे:

१) पॅन कार्ड.
२) आधार कार्ड.
३) फोटो.
४) रहिवासी पुरावा (Address Proof)
अ) विविध सेवांची (टेलिफोन बिल, विजबिल, पोस्टपेड मोबाइल बिल, पाणी बिल, इ.) बिले जी २ महिन्यापेक्षा जुनी नसावीत.
ब) मालमत्ता किंवा नगरपालिका कर भरलेली पावती.
५) उद्यम आधार नोंदणी प्रमाणपत्र परवाना.
६) व्यवसाय भागीदारी करार.
७) मागील ६ महिन्याचे बँक पासबुक किंवा बँक स्टेटमेंट झेरॉक्स.
८) मागील ३ वर्षाचे लेखापरीक्षण अहवाल व कर विवरण पत्र.
९) उद्योगानुसार परवाने (एस. FSS-4, Pollution clearance, ESI, etc)
१०) GSTIN नोंदणी प्रमाणपत्र.
११) GST चे मागील वर्षांचे कर विवरण पत्र.
१२) सध्या उपलब्ध असलेली यंत्र व यंत्रसामुग्री यादी.
१३) विद्यमान युनिटचा फोटो.
१४) शैक्षणिक पात्रता धारण केल्याची कागदपत्रे.
१५) दरपत्रक
१६) चालु कर्ज मंजुरीचे पत्र
१७) चालु कर्ज खात्याचे बँक स्टेटमेंट
१८) विद्यमान युनिट व यंत्रसामुग्री यांच्यासाठी विमा संरक्षण घेतल्याची कागदपत्रे
१९) सध्याचे स्टॉक स्टेटमेंट,
२०) मागील व चालु वर्षीचे तिमाही खरेदी व विक्री अहवाल,
२१) इतर

प्रकल्प नवीन असल्यास त्याकरिता पुढीलप्रमाणे कागदपत्रे आवश्यक आहे :

१) पॅन कार्ड
२) आधार कार्ड
३) फोटो
४) रहिवासी पुरावा (Address Proof) – 1. विविध सेवांची (टेलिफोन बिल, विजबिल, पोस्टपेड मोबाइल बिल, पाणी बिल, इ. बिले जी २ महिन्यापेक्षा जुनी नसावीत. ॥. मालमत्ता किंवा नगरपालिका कर भरलेली पावती. III. रेशन कार्ड
५) मागील ६ महिन्याचे बँक पासबुक किंवा बँक स्टेटमेंट झेरॉक्स
६) उच्च शिक्षण अहर्ता धारण केल्याची शैक्षणिक कागदपत्रे
७) दरपत्रक
८) चालु कर्ज मंजुरीचे पत्र
९) चालु कर्ज खात्याचे बैंक स्टेटमेंट
१०) इतर

प्रशिक्षण

निवड केलेल्या लाभार्थीना जिल्हास्तरीय प्रशिक्षण संस्थेमध्ये १००% अनुदानावर मोफत प्रशिक्षणाची सुविधा देणेत आलेली आहे.

अधिक माहितीसाठी

जामखेड तालुका कृषि अधिकारी कार्यालय तसेच बिज भांडवला करीता जिल्हा ग्रामीण विकास यंत्रणा, जि. अहमदनगर यांच्या शी संपर्क साधावा.